خصایص ازدواج پیامبرازدواج احکامی دارد که شامل همه مسلمانان هست ولی بعضی از این احکام مختص و اختصاص به پیامبر اکرم -صلی الله علیه و آله و سلم - بود؛ که در این مقاله این خصایص را می آوریم. ۱ - مقدمهرسول اسلام (صلی الله علیه وآله) ویژگی‌هایی داشته که کسی در آن‌ها، با حضرت شریک نبوده است. برخی فقیهان، از جمله، محقّق حلّی، در کتاب نکاحِ شرایع، [۱]
شرایع‌الاسلام، ج۲، ص۲۷۱.
مواردی از آن‌ها را بیان داشته‌اند که متأخّران، این قسمت از بحث را به دلیل نبودن ثمره عملی، حذف کرده‌اند.برخی از این ویژگی‌ها، به ازدواج مربوط است که عبارت‌اند از: ۲ - جواز نکاح دائم با بیش از چهار همسر۱. جواز نکاح دائم با بیش از ۴ همسر: این مسأله، از ضروریاتی است که مورد اتّفاق فریقین است. در کتاب جواهر، استدلال ابو عبیده به آیه۵۰ سوره احزاببدون هیچ توضیحی بیان شده است. کیفیت و استدلال را شاید بتوان چنین بیان کرد که در این آیه، چهار گروه از زنان بر پیامبر حلال شده‌اند: همسرانی که مهری مشخّص برای‌شان پرداخته است، همسرانی که ملک یمین وی بوده‌اند و آنان را آزاد کرده سپس به ازدواجشان درآورده، همسرانی که از بستگان خود برمی‌گزیند و زنی که داوطلبانه خود را به پیامبر می‌بخشد. [۵]
احکام القرآن، ج۳، ص۵۳۶.
مجموع این موارد می‌تواند تعداد بسیاری از زنان را دربرگیرد. ۳ - جواز نکاح با لفظ هبه۲. جواز نکاح با لفظ «هبه»: آیه۵۰ سوره احزابو روایات، بر این مطلب گواه است. [۸]
تفسیر قرطبی، ج۱۴، ص۱۳۴.
۴ - تخییر همسران پیامبر بر طلاق۳. تخییر همسران پیامبر(صلی الله علیه وآله) در جدایی یا ادامه زندگی با او: خدا به پیامبر می‌فرماید: به همسرانت بگو: اگر خواهان دنیا هستید، بیایید تا مهرتان را بدهم و به‌گونه‌ای نیکو شما را رها کنم و اگر خواستار پیامبر و سرای آخرت هستید، خداوند برای نیکوکارانتان پاداش بزرگی مهیا کرده است: «یاَیهَا النَّبِی قُل لاَِزوجِک اِن کنتُنَّ تُرِدنَ الحَیوةَ الدُّنیا و زینَتَها فَتَعالَینَ اُمَتِّعکنَّ و اُسَرِّحکنَّ سَراحًا جَمیلاً و اِن کنتُنَّ تُرِدنَ اللّهَ و رَسولَهُ والدّارَ الأخِرَةَ فَاِنَّ اللّهَ اَعَدَّ لِلمُحسِنتِ مِنکنَّ اَجرًا عَظیما». ۵ - ممنوعیت ازدواج با کنیزان۴. ممنوعیت ازدواج با کنیزان: برای پیامبر، آمیزش با کنیزان مملوک خویش، جایز بوده؛ چنان‌که از آیه۵۰ سوره احزاباستفاده می‌شود؛ ولی ازدواج با کنیزان به اجماع ممنوع بوده است. بعضی گفته‌اند: علّت این حکم آن است که ازدواج با کنیزان، برای کسانی مجاز است که از آلوده‌شدن به گناه بیم دارند و نمی‌توانند با زنان آزاد ازدواج کنند و گرنه خودداری از این‌گونه ازدواج بهتر است: «... ذلِک لِمَن خَشِی العَنَتَ مِنکم و اَن تَصبِروا خَیرٌ لَکم...»، و پیامبر به لحاظ مقام عصمت نمی‌تواند مصداق آیه باشد. ۶ - مظاعف بودن کیفر و پاداش همسران پیامبر۵. دو چندان بودن کیفر و پاداش همسران پیامبر: «ینِساءَ النَّبِی مَن یأتِ مِنکنَّ بِفحِشَة مُبَینَة یضعَف لَهَا العَذابُ ضِعفَین و کان ذلک عَلی اللّهِ یسیرا و مَن یقنُت مِنکنَّ لِلّهِ و رَسولِه و تَعمَل صلِحًا نُؤتِها اَجرَها مَرَّتَینِ و اَعتَدنا لَها رِزقًا کریماً». ۷ - سقوط رعایت حق قَسْم۶. سقوط رعایت «حق قَسْم»: یکی از حقوق زن در‌صورت تعدّد زوجات، آن است که شوهر، زمان را میان آنان عادلانه تقسیم کند [۱۶]
تفسیر قرطبی، ج۱۴، ص۱۳۹.
که در اصطلاح به آن، حقِّ قَسْم می‌گویند که لزوم رعایت آن، از رسول اکرم(صلی الله علیه وآله)ساقط شد. [۱۷]
تفسیر قرطبی، ج۱۴، ص۱۳۸.
قرآن می‌فرماید: «تُرجِی مَن تَشاءُ مِنهُنَّ و تُـوِی اِلیک مَن تَشاءُ و مَنِ ابتَغَیتَ مِمَّن عَزَلتَ فَلا جُناحَ عَلَیک»؛ هرچند وی، حتّی‌الامکان، مساوات را رعایت‌می‌کرد. ۸ - ممنوعیت ازدواج با همسران پیامبر۷. ممنوعیت ازدواج با همسران پیغمبر: زنان پیامبر بر دیگران حرام دائم‌اند؛ یعنی پس از وفات حضرت نمی‌توانند با دیگر مسلمانان ازدواج کنند: «...و‌لا اَن تَنکحوا اَزوجَهُ مِن بَعدِهِ اَبدًا اِنّ ذلکم کانَ عِند اللّهِ عَظیماً». ۹ - پانویس
۱۰ - منبعدانشنامه موضوعی قرآن |